Vitaminler ve mineraller, vücudumuzun sağlıklı bir şekilde işlevini sürdürebilmesi için büyük öneme sahiptir. Bu minerallerin en önemlilerinden biri ise çinkodur. Çinko, vücudumuz tarafından doğal olarak üretilemediği için, dışarıdan alınması oldukça önemlidir. Ben Gizem Tok, sizlere bu yazıda “Bağışıklık Sistemi İçin Çinko ve Faydaları” adlı konudan bahsedeceğim.
Çinko Nedir?
İnsan vücudunun sağlıklı işleyişi için mikro besin öğelerine ihtiyaç vardır. Mineraller, bu mikro besin öğelerinin önemli bir kısmını oluşturur. Vücutta doku ve organların çalışmasını sağlayan demir mineralinden sonra, en önemli iz element çinko olarak bilinir. Bağışıklık sistemi ve metabolik faaliyetlerde önemli görevler üstlenen çinkonun, erişkin bireylerde toplam miktarının 2 gram olduğu tahmin edilmektedir. Bu miktarın %80’inden fazlası kemik, kas, saç ve deride bulunur. Güçlü bir sinir sistemi ve bağışıklık sistemi için vücuda yeteri kadar çinko alımı sağlanmalıdır.
Çinkonun Önemi Nedir?
Çinko, büyüme ve gelişme, bağışıklık sistemi, DNA sentezi, protein sentezi, doku oluşumu, üreme fonksiyonu ve nöro-davranışsal gelişim gibi birçok hayati süreçte önemli bir rol oynar. Biyokimyasal aktivitelerde rol oynayan birçok enzim, maksimum katalitik aktivite gösterebilmek için çinkoya ihtiyaç duyar. Biyolojik fonksiyonların çeşitliliği göz önüne alındığında, çinko bu fizyolojik süreçlerin büyük bir kısmında yer alır.
Çinkonun Bağışıklık Sistemimiz Üzerindeki Etkileri ve Faydaları
Çinko hayati öneme sahip bir mineraldir. Vücudumuzda demirden sonra en çok bulunan ikinci mineral olarak her hücrede bulunur. Bu geniş dağılımı, eksikliği durumunda birçok probleme yol açabilir. Çinko, bağışıklık sistemini destekleyen faydalardan biridir. İmmün hücre fonksiyonunu düzenleyerek hücre sinyallerinin hızlı bir şekilde iletilmesini sağlar. Çinko eksikliği, immün tepkiyi zayıflatabilir. Yeterli çinko alımı, bağışıklık hücrelerini uyararak oksidatif stresi azaltabilir. Yapılan araştırmalar, vücuda yeterli çinko sağlamanın soğuk algınlığı süresini kısaltabileceğini ve enfeksiyon riskini azaltabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, çinko bağışıklık sistemi hücrelerinin görevlerini yerine getirebilmeleri için hayati öneme sahiptir.
Çinkonun diğer faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Yaraların iyileşmesini hızlandırır.
- Antioksidan özellik gösterir.
- Akne tedavisine yardımcı olabilir.
- Kardiyovasküler hücreleri ve endotel sağlığını korur.
- Oksidatif stresi azaltır.
- Testosteron üretimi için kritik bir mineraldir.
- Kronik yorgunluğu azaltır.
- Vücuttaki enflamatuar protein seviyelerini düşürür.
- Beyin hücrelerini korur.
Çinko Takviyesi Nasıl Kullanılır?
Çinkonun bağışıklık sistemini desteklemek, saç, tırnak, cilt sağlığına katkıda bulunmak, kemik mineral yoğunluğunu artırmak, antioksidan etkinlik göstermek, göz hastalıklarının tedavisine destek olmak gibi birçok fonksiyonu bulunmaktadır. Çinko mineraline besinlerin yanı sıra çinko tablet, çinko hapı, çinko kapsül şeklinde de ulaşabilirsiniz. Bağışıklık sistemini destekleyen güçlü bir antioksidan olan çinkoyu, takviye edici gıda olarak veya besinlerden doğal yollarla alabilirsiniz.
Çinko Takviyesi Ne Zaman Alınmalı?
Çinko takviyesi faydaları açısından hem vücudunuzu destekler hem de çinko eksikliğinden kaynaklanabilecek olumsuz durumların önlenmesine yardımcı olabilir. Peki, çinko takviyesi ne zaman alınmalıdır? İşte, çinko takviyesinin alınmasını gerektirebilecek durumlar:
- Diyare (ishal) vakalarında çinko takviyesi önerilir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, kronik diyaresi olan çocuklara kaybettikleri mineral dengesini sağlamak amacıyla günlük 20 mg’a kadar çinko takviyesi tavsiye edilebilir.
- Çinko eksikliği çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler arasında en yaygın olanları açıklanamayan kilo kaybı, iştahsızlık, koku ve tat alma duygusunun azalması, ishal, ciltte iyileşmeyen açık yaralar bulunur. Bu belirtilerden herhangi biriyle karşılaşan kişilerin doktorlarına danışarak çinko takviyesi düşünmeleri önemlidir.
- Wilson hastalığı, kalıtsal bir rahatsızlık olup bakırın vücutta birikmesine neden olabilir. Bu hastalığın semptomlarını hafifletmek için doktorlar çinko takviyesi önerebilirler.
- Vejetaryenler, veganlar, hamile kadınlar, emziren anneler, altı aydan büyük ve sadece anne sütü ile beslenen bebekler, aşırı alkol tüketen bireyler çinko eksikliği açısından risk altında olan kişilerdir. Bu grupların da doktor gözetiminde çinko takviyesi alması gerekebilir.
İlginizi Çekebilir;
C Vitamini: Bağışıklık Sistemini Destekleyen Süper Güç
Çinko İçeren Besinler
Çinko yetersizliğinden kaçınmak ve vücudunuzu desteklemek için beslenme programınıza çinko açısından zengin besinler eklemek önemlidir. Peki, çinko hangi gıdalarda bulunur?
Çinko zengini gıdalar arasında en temel kaynaklar kabuklu deniz ürünleri, balık ve et olarak bilinir. Bitkisel çinko kaynakları arasında ise fındık ve baklagiller öne çıkar. Et, yumurta ve deniz ürünleri, vücut tarafından çinkonun daha iyi emilmesini sağlayan kükürt içeren amino asitlerin yanı sıra çinko emilimini etkileyen bileşiklerin yokluğu nedeniyle çinko açısından zengindir. Tam tahıllı ürünler ve bitki proteinlerindeki yüksek fitat içeriği, bu gıdaların çinko emilimini kısıtlayabilir. Ancak mayalama işlemi fitat seviyelerini azalttığı için mayalı tam tahıllı ekmekler, mayasız olanlara göre daha fazla çinko içerebilir.
Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı ve Oregon Üniversitesi’ne göre her 100 gramda şu miktarda çinko bulunur:
- Badem: 3,47 mg
- İzmir tulumu: 4,32 mg
- Fındık: 2 mg
- Süt: 0,33 mg
- Ay çekirdeği: 8,11 mg
- Pişmiş yengeç: 4,7 mg
- Midye: 2,97 mg
- Kaju fıstığı: 4,8 mg
- Yulaf ezmesi: 3 mg
Bu yazıda sizlere Çinko Nedir? Bağışıklık Sistemi İçin Çinko ve Faydaları ve Çinko Takviyesi Nasıl Alınmalıdır? gibi konulardan bahsettim. Okuduğunuz için teşekkür ederim.
İlginizi Çekebilir;
D Vitamini ve Kemik Sağlığı: Güneşin Faydaları
