Dengeli bir diyet için, yanınızda sürekli yiyeceklerin besin değerlerini gösteren tablolar taşıyıp tüketeceğiniz besinlerin kalorilerini saymanız gerekmiyor. Düzenli olarak gıdaları çeşitlendirir ve tüm besin gruplarından beslenmenizi sağlarsanız ihtiyacınız olan tüm değerleri alırsınız. Ben Gizem Tok, sizlere bu yazıda Dengeli Bir Diyet İçin Gerekli Besin Grupları hakkında bilgiler vereceğim.
Dengeli Beslenme Nedir?
Yeterli ve dengeli beslenme, her birey için özelleşmiş bir beslenme programını ifade eder. Örneğin, çocuklar için dengeli beslenme sağlıklı büyümeyi ve gelişimi teşvik etmeyi amaçlarken, yetişkinler için optimal sağlığa ulaşmayı veya mevcut sağlığı korumayı ve kronik hastalıkları önlemeyi hedefler. Dengeli beslenme genel olarak vücudun ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlayarak hücrelerin işlevlerini yerine getirmesini, yeni dokuların sentezlenmesini ve hasar gören dokuların onarılmasını destekler. Her ne kadar tüm insanların beslenme ihtiyaçları benzer olsa da yaşam tarzı, sağlık durumu ve diğer bireysel farklılıklar beslenme alışkanlıklarını kişiye özel hale getirir. Kısacası, dengeli beslenme vücudun ihtiyaç duyduğu karbonhidrat, protein, yağ gibi besin bileşenlerini; vitamin, mineral gibi sağlığı destekleyen maddeleri yeterli miktarlarda ve uygun zamanlarda alması demektir.
Yeterli ve Dengeli Beslenme
Yaşamımız boyunca sürekli büyür ve gelişiriz. Bebeklikten itibaren sağlıklı büyümek ve gelişmek için düzenli, dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir. Yemek yemek, günlük işlerimiz arasında önemli bir yer tutar. Sağlığın korunmasında ve hastalıkların önlenmesinde yeterli ve dengeli beslenme temeldir.
Besin öğeleri vücudun ihtiyaç duyduğu düzeyde alınmadığında, yeterli enerji oluşmaz ve vücut dokuları gerektiği gibi yapılamaz, bu da yetersiz beslenme durumuna yol açar.
İnsanlar gereğinden fazla yediklerinde, besin öğelerini aşırı miktarda alırlar. Aşırı alınan bazı öğeler vücutta yağ olarak birikir ve bu durum vücut için zararlıdır. Bu, dengesiz beslenme olarak tanımlanır. İnsan yeterince yemek yese de, doğru seçimler yapmadığında veya yanlış pişirme yöntemleri kullandığında besin öğelerinde kayıplar olur ve vücut bu durumdan olumsuz etkilenir. Bu da dengesiz beslenme olarak adlandırılır.
Yetersiz beslenmenin etkilediği gruplar arasında bebekler ve çocuklar, gençler, doğurganlık çağındaki kadınlar, gebe ve emzikli anneler, yaşlılar ve işçiler yer alır. Yetişkinlerde ise şişmanlık ve bunun yol açtığı hastalıklar önemli halk sağlığı sorunları arasındadır.
Diyet İçin Gerekli Besin Grupları
Yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmek isteyenler için en önemli konulardan biri, besin gruplarını yakından tanımak ve özelliklerini iyi bilmektir. Bu sayede, yeterli, dengeli ve sağlıklı sofralar kurulabilir.
Besinler, içerdikleri öğeler bakımından birbirlerine benzerlik veya farklılık gösterirler. Besin grupları altıya ayrılır:
- Et ve Et Ürünleri: Kırmızı et, tavuk, hindi eti, balık eti, deniz ürünleri, şarküteri ürünleri bu gruba dahildir. Ayrıca yumurta, fındık, fıstık ve ceviz gibi yağlı tohumlar ve kurubaklagiller de zengin protein içerikleri nedeniyle bu grupta kabul edilir. Et ve benzeri besinler, vücutta büyüme, gelişme, yapım ve onarımdan sorumlu proteinler, sinir sistemi üzerinde etkili B vitaminleri, demir ve çinko mineralleri bakımından zengindir.
- Süt ve Süt Ürünleri: Süt, yoğurt, ayran, peynir çeşitleri, süt tozu, kefir, probiyotik yoğurtlar bu grupta yer alır. Süt grubu da et grubu gibi protein bakımından zengindir. Kalsiyum mineralinin en iyi kaynağı olan bu grup besinler, aynı zamanda A vitamini ve B2 vitamini açısından da zengindir.
- Tahıl ve Tahıl Ürünleri: Ekmek, makarna, pirinç, bulgur, kuskus gibi ürünler bu grupta yer alır. Tahıl ve tahıl ürünleri günlük beslenmemizde önemlidir. Karbonhidrat bakımından zengin olan bu grup, günlük enerji ihtiyacımızın büyük bir bölümünü karşılar. İlk iki gruba göre protein içeriği daha düşüktür. Rafine edilmemiş tahıl ürünleri, B vitaminleri ve posa açısından da iyi besin kaynaklarıdır.
- Meyve ve Sebzeler: Meyve ve sebzeler, vitamin ve bazı mineraller açısından oldukça zengindir. Özellikle C vitamini içerikleri yüksektir. Posa bakımından da zengin olan meyve ve sebzeler, günlük beslenmemizde ve bağışıklık sistemimizde önemli bir yer tutar. Günde 5-9 porsiyon kadar tüketilmelidir.
- Yağlar ve Şekerler: Yağlar, uygun miktarlarda ve uygun çeşitlerde kullanıldığında sağlığımız açısından olumlu etkilere sahiptir. Fakat yanlış yağ tercihleri ve fazla miktarda tüketim sağlığı bozabilir. Sıvı yağlar E vitamini, tereyağı A vitamini açısından zengindir. Zeytinyağı ve balık yağı kalp sağlığını koruyucu etkilere sahiptir. Şeker ise boş enerji kaynağıdır ve karbonhidrattan başka bir besin öğesi içermez. Günlük beslenme planında mümkün olduğunca az miktarda yer almalıdır.
İlk dört besin grubunun her öğünde yer alması, sağlıklı beslenmenin temelini oluşturur. Beşinci ve altıncı gruplar ise tüketim miktarlarına dikkat edilerek beslenme planına minimum düzeyde dahil edilmelidir.
Her bireyin, özellikle menüleri hazırlayan ve planlayan kişilerin besin gruplarını bilmesi, sağlıklı beslenmenin sağlanması açısından önemlidir.
İlginizi Çekebilir;
Sağlıklı Beslenme Nedir? Temel Prensipler
Dengeli Ve Düzenli Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Dengeli beslenme, her bireyin vücut tipleri ve bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanmalıdır. Her insanın vücut ihtiyaçları farklı olduğundan, doğrudan sağlıklı beslenme programının herkese uygulanması uygun değildir. Kişiler, sağlıklı bir yaşam sürmek için öncelikle tüm gerekli testlerin yapılmasından sonra kendi vücut yapılarına uygun bir beslenme düzeni belirlemelidir. Bu düzen, kişinin mevcut kilosunu koruyacak şekilde günlük enerji alımını dengelemeyi içermelidir.
Bu yazıda sizler için Dengeli Bir Diyet İçin Gerekli Besin Grupları, Dengeli Ve Düzenli Beslenme Nasıl Olmalıdır? Yeterli ve Dengeli Beslenme gibi konulardan bahsettim. Okuduğunuz için teşekkür ederim.
İlginizi Çekebilir;
Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirecek En İyi Vitaminler
